Grondwatertrein

14 oktober 2024

Op 21 juni 2024 keurde de Vlaamse Regering een besluit goed dat de regels rond grondwaterbeheer herziet. Dit besluit, ook wel bekend als de “Grondwatertrein”, is gericht op het verbeteren van het beheer van grondwater in Vlaanderen.

Het besluit, officieel bekend als het “Besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne, het VLAREL van 19 november 2010 en het besluit van de Vlaamse Regering van 27 november 2015 ter uitvoering van het decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, specifiek voor de waterregelgeving”, introduceert verschillende belangrijke wijzigingen.

Flowing,Water,From,Groundwater,Well,,Artesian,Aquifer,In,Garden,During

Wat is grondwater en waarom is dit belangrijk?

Grondwater is al het water dat zich onder het bodemoppervlak in de verzadigde zone bevindt en dat in direct contact met de bodem of ondergrond staat. Het is een essentiële waterbron voor huishoudelijk gebruik, landbouw en industrie. Door de gevolgen van klimaatverandering en perioden van droogte is het steeds belangrijker om dit water op een verantwoorde wijze te beheren.

Voor wie is dit besluit van belang?

Als uw organisatie betrokken is bij grondwaterwinning, het uitvoeren van bemalingen of het plannen van lozingen, zult u aan strengere voorwaarden moeten voldoen. Dit kan inhouden dat u vaker moet rapporteren, periodiek onderhoud moet uitvoeren, of nieuwe vergunningen moet aanvragen. De nieuwe regelgeving is bedoeld om een duurzamer grondwaterbeheer te waarborgen, met aandacht voor de bescherming van het milieu en de natuur.

Belangrijkste wijzigingen

Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste wijzigingen in VLAREM II, VLAREL en het Omgevingsvergunningenbesluit:

1. Wijzigingen in VLAREM II

Er zijn nieuwe definities ingevoerd en bestaande termen aangepast om meer duidelijkheid te scheppen.
Er zijn veranderingen doorgevoerd in de voorwaarden voor het oppompen van grondwater, waarbij debietsmetingen nu verplicht zijn. Ook moeten bedrijven de resultaten van het opgepompte water, peilmetingen en analyses frequenter rapporteren.
De regels rondom grondwaterwinningen en boringen zijn aangescherpt. Nieuwe voorwaarden zijn van toepassing voor winningen van meer dan 30.000 kubieke meter per jaar (rubriek 53.4), evenals strengere onderhoudsverplichtingen voor bedrijven met vergunde grondwaterwinningen (rubriek 53.8).
Er zijn nu regels voor niet-ingedeelde grondwaterwinningen, die vereisen dat er debietmetingen en registraties plaatsvinden.
Specifieke milieuvoorwaarden zijn opgenomen voor proefpompingen, proefbemalingen en winningen voor huishoudelijke doeleinden (rubriek 53.1).
Voor bemalingswater zijn nieuwe voorwaarden geïntroduceerd, waarbij dit niet langer als bedrijfsafvalwater wordt beschouwd, maar als een apart type afvalwater met eigen milieuvoorwaarden.
Nieuwe niet-ingedeelde bemalingen worden geïntroduceerd, elk met specifieke milieuvoorwaarden, die betrekking hebben op werkzaamheden zoals nutsvoorzieningen, archeologisch vooronderzoek, en onderhoudswerkzaamheden.
De voorwaarden voor zowel tijdelijke (rubriek 53.2) als permanente bemalingen (rubriek 53.5) zijn herzien.
De voorwaarden voor lozingen in grondwater zijn aangepast (rubriek 52). Om circulair watergebruik te bevorderen, zijn de voorwaarden voor kunstmatige aanvulling van grondwater herzien (rubriek 54).
Een nieuwe onderafdeling met specifieke voorwaarden voor draineringen (rubriek 53.3) is toegevoegd. In bepaalde gebieden is het nu verplicht om drainage te voorzien van peilsturing, wat helpt bij het reguleren van het grondwaterpeil en het voorkomen van wateroverlast.
Nieuwe sectorale voorwaarden zijn ingevoerd voor irrigatie- en droogleggingsprojecten, met een nadruk op regelbare constructies voor landbouwdoeleinden.
In specifieke gebieden zijn de regels rondom grondwaterwinning aangescherpt, inclusief nieuwe kaarten met dieptecriteria voor bedrijven en particulieren, zodat zij rekening houden met de ligging van beschermde natuurgebieden.

2. Wijzigingen in VLAREL

De disciplines van erkende boorbedrijven zijn verduidelijkt en aangepast. Deze bedrijven zijn ook verplicht meldingen te doen bij de installatie of ontmanteling van tijdelijke bemalingen.

3. Wijzigingen in het Omgevingsvergunningenbesluit

De geldigheidsduur van omgevingsvergunningen voor grondwaterwinningen is gewijzigd. Tijdelijke bemalingen mogen nu maximaal vijf jaar duren, terwijl vergunningen voor permanente grondwaterwinningen tot twintig jaar geldig kunnen zijn.

Inwerkingtreding en overgangsbepalingen van het besluit

De publicatie van het besluit in het Belgisch Staatsblad vond plaats op 26 september 2024, bijgevolg is de inwerkingtredingsdatum 6 oktober 2024. Er zijn echter twee uitzonderingen:

De aanpassingen aan de rubrieken van de indelingslijst en de algemene en sectorale voorwaarden die daarop betrekking hebben, vereisen eerst aanpassingen in het Omgevingsloket. Deze treden in werking op 8 april 2025.
De herindeling van draineringen gaat in op 26 september 2027.

Diverse artikelen van de Grondwatertrein bevatten specifieke overgangsbepalingen. In deze artikelen is een overgangsperiode opgenomen voor reeds bestaande vergunningen, aktenames en exploitaties, zodat deze kunnen worden aangepast aan de nieuwe of gewijzigde voorwaarden.

Neem gerust contact op

Advies of hulp nodig bij het implementeren van de nieuwe regelgeving inzake de Grondwatertrein in jouw organisatie?
Neem dan contact op met Annabel. Ze vertelt je er graag meer over.

Annabel Vanbrabant

Contentspecialist & adviseur (focus milieu)

Mara Temmerman

Contentspecialist & adviseur (focus veiligheid)

We kunnen je ook blijvend op de hoogte houden van alle relevante wijzigingen voor jouw bedrijf. Meer hierover lees je op onze Lexerta website. Uiteraard kun je hiervoor ook contact opnemen met Annabel of Mara.

Contact Meer over Compliance Services

Grondwatertrein

Wat is grondwater en waarom is dit belangrijk?

Voor wie is dit besluit van belang?